Wat is de rol van dopamine in focus en motivatie bij ADHD?

Focus en motivatie bij ADHD beginnen bij één sleutelstof: dopamine.

Wat als je leert leven op jouw ritme in plaats van te blijven vechten?

Misschien heb je ADHD of neuro divergente kenmerken, ben je een man met ADHD en worstel je met boosheid of overprikkeling in relaties. Of ben je een vrouw met ADHD en houd je alle ballen in de lucht terwijl je vanbinnen uitgeput bent?

Misschien ben je HSP en lukt het je in een drukke ruimte niet om je te concentreren op je gesprekspartner. Dan is dit blog voor jou! Je kent het wel: op de ene dag ben je een wervelwind van energie, ideeën en goede bedoelingen.

De volgende dag of een paar dagen later crash je.
Je inbox voelt als een mijnenveld, je hoofd zit vol maar leeg tegelijk, en alles wat je moet doen, schuif je voor je uit. Bij veel cliënten zie ik dat inzicht in dopamine helpt om mildheid te vinden – motivatie wordt dan minder een gevecht en meer samenwerking met je brein

Het is frustrerend! Zeker als je weet dat je talentvol, betrokken en slim bent.

Maar wat nou als dit niet ligt aan jouw inzet of wilskracht, maar aan je dopaminesysteem? In dit blog duik ik met je in hoe dopamine werkt bij ADHD en waarom jouw motivatie niet stabiel voelt – met praktische inzichten die je voeden.

Niet alleen qua kennis, maar ook qua richting, rust en erkenning.

In het kort: Hoe werkt dopamine bij ADHD en wat betekent dit voor motivatie?

Dopamine stuurt je motivatie, maar bij ADHD werkt dit systeem grillig: soms hyperfocus, soms totale stilstand. Dit is geen luiheid, maar een neurobiologische realiteit. Met ritme, rust en betekenisvolle actie kun je leren samenwerken met je dopaminesysteem.

Dopamine wordt vaak het gelukhormoon genoemd, maar dat klopt niet.

Het is eerder een 'wil-hormoon': het vertelt je wat je wil doen, niet of je het leuk vindt.

Je kunt het vergelijken met een motor die aanslaat wanneer je ergens zin in hebt of nieuwsgierig naar bent. Bij ADHD werkt die motor onregelmatig: soms draait hij op volle toeren, en dan ineens valt hij stil. Dit komt doordat je brein moeite heeft om dopamine in de juiste balans af te geven en te ontvangen. Daardoor voel je vaak wel de drang om iets te doen, maar niet de voldoening als het eenmaal gelukt is. Dat maakt motivatie grillig: je schiet omhoog in energie en zakt daarna hard in. Lees ook Waarom je hoofd altijd 'aan' staat bij ADHD voor hoe deze continue staat van alertheid je uitput. Het helpt om dit inzicht niet als tekort te zien, maar als uitnodiging om je leven anders in te richten. Onderzoek toont aan dat bij volwassenen met ADHD de dopaminebeloningsbanen verstoord zijn, wat direct bijdraagt aan motivatieproblemen. Dit ondersteunt wat ik eerder beschreef: jouw motivatie is geen kwestie van wilskracht, maar ligt aan hoe je dopaminesysteem werkt — en dat vraagt om ritme, rust en begrip.

Bij ADHD werkt de samenwerking tussen de delen van je brein die je gedrag, motivatie en keuzes aansturen niet altijd soepel. Je kunt het zien als drie mensen die samen een auto proberen te besturen, maar die ieder een andere kant op willen. Het gevolg?

Innerlijke chaos, keuzestress en plotselinge uitputting. In Structuur en ADHD: hoe plannen wel werkt lees je hoe zachte structuren juist rust en ruimte geven aan je brein.

En Visueel plannen bij ADHD laat zien hoe overzicht en duidelijkheid je helpen om je energie beter te verdelen. Motivatie werkt dan niet meer als een grillige vlam, maar als een kampvuurtje dat je blijft voeden met kleine takjes: ritme, houvast en betekenisvolle actie.

Je kent het wel: zin hebben om te starten, maar nergens echt van genieten.

Dat komt omdat je dopaminesysteem 'willen' loskoppelt van 'leuk vinden'.

Een voorbeeld? Denk aan het moment dat je ineens ineens een appje moet sturen, je e-mail opschonen of een kast uitmesten – niet omdat het moet, maar omdat je brein ineens die drang voelt. Je krijgt er een kick van, een soort innerlijke aandrang.

Maar na een paar minuten voelt het als ploeteren, je haakt af of zoekt alweer het volgende ‘projectje’. Tot 23.55 niks doen – en dan om 00.00 ineens de perfecte presentatie eruit knallen. Of die kast die al weken wacht? Geen energie.

Maar bij een nieuwe hobby? Plots 20 tabbladen open.

Taken waar een ander op wacht zijn ineens urgent – die voor jezelf? Blijven liggen.

Je wilde wel, maar het gaf je geen voldoening.

In Structuur in keuzes maken bij ADHD ontdek je hoe dat je beslissingen beïnvloedt. Zingeving met ADHD helpt je om ‘willen’ te verbinden aan diepere waarden.

En dat is precies hoe je jezelf voedt: niet met meer doelen, maar met betekenisvolle keuzes.

Een actief dopaminesysteem geeft energie, maar kan ook doorslaan. Dat zie je bij verslavingen, impulsieve acties en zelfs psychoses. Stemmingswisselingen bij ADHD en RSD en omgaan met kritiek tonen hoe gevoelig je systeem is.

Daarom gaat voeden ook over grenzen bewaken, rust inbouwen en begrijpen wat jouw systeem nodig heeft om stabiel te blijven. Dat vraagt om veerkracht en weerbaarheid: het vermogen om terug te veren na een drukke dag of mentale klap.

En die weerbaarheid bouw je niet alleen met inzicht, maar juist met een stevige basis in je leefstijl. Denk aan voldoende slaap, dagelijkse beweging, voeding die je energie ondersteunt, en ontspanningsmomenten die je zenuwstelsel kalmeren. Ook sociale steun, zoals een buddy of coach, kan hierin het verschil maken. Lees hoe je dat aanpakt in Leefstijl veranderen: tips voor ADHD.

Je hoeft je dopaminesysteem niet te repareren alsof het kapot is.

Zie het eerder als een gevoelig instrument dat je kunt leren bespelen.

Door er met aandacht mee om te gaan, ritme op te bouwen en jezelf op de juiste momenten pauze en voeding te geven – fysiek en mentaal – kun je er veel meer uit halen. Die helpen je motivatie en energie duurzaam op peil te houden, zonder de druk om 'altijd aan te staan'. Je kunt ermee leren werken. Door ritme, rust en betekenisvolle actie te combineren, voed je jouw systeem op een duurzame manier. Denk aan vaste ochtend- of avondrituelen en momenten van reflectie. Structuur en ritme: de natuurlijke basis voor rust in je ADHD-hoofd en Zelfbeeld bij ADHD laat zien hoe zelfwaardering je motivatie ondersteunt. Zo wordt zelfvoeding iets tastbaars: fysiek, emotioneel én mentaal.

Bij ADHD zijn er vier dingen die vrijwel altijd voor dopamine zorgen:

• iets nieuws

• een deadline of druk

• een duidelijke beloning

• iets wat je écht interesseert

Daarom kun je soms ineens focussen alsof je leven ervan afhangt – en op andere dagen zelfs geen mail openen. Dit is geen luiheid, maar een systeem dat anders werkt.

Als je weet wat jou triggert, kun je het slim inzetten.

Maak van saaie taken kleine uitdagingen met een beloning.

Of bundel iets moeilijks met iets leuks – mailen met muziek, administratie met chocola.

Groeien met ADHD gaat niet over harder werken, maar over anders kijken.

Naar je motivatie, je ritme, en vooral: je eigenwaarde. In Groei en persoonlijke ontwikkeling met ADHD laat zien dat zelfactualisatie begint met kleine, voedende gewoontes. Door cyclisch te denken – actie, pauze, reflectie – ontstaat geen druk maar stroming. Dat is groeien in flow: niet omdat het moet, maar omdat je jezelf serieus neemt. Gun jezelf die ruimte. En lees bijvoorbeeld ook Zelfregulatie en leiderschap bij ADHD, waarin je leert hoe structuur en mildheid samen zorgen voor duurzame kracht.

Je hoeft niet te vechten om dopamine, maar met jouw systeem leren samenwerken.

Motivatie komt en gaat – het is geen persoonlijk falen, maar een neurobiologische realiteit.

Ik help je ontdekken wat jouw brein nodig heeft aan rust, richting en ritme – en vooral: hoe je jezelf daarin mag voeden. Wil je aan de slag?

Begin klein met ADHD en actie: microdoelen van 2 minuten.

Het is de eenvoudigste manier om te starten met voeden: van jezelf, je brein en je dag.

En als je merkt dat je hier niet alleen uitkomt, weet dan: je hoeft het niet zelf te doen.

Neem gerust contact op – ik denk graag met je mee. Boek nu een match call.