Van high naar crash: De echte oorzaken van stemmingswisselingen bij ADHD

Stemmingswisselingen worden vaak verschillend ervaren door mannen met ADHD en vrouwen met ADHD. Waar de één zich terugtrekt of implodeert, kan de ander juist ontploffen of extravert reageren. Deze verschillen zijn niet altijd zichtbaar, maar wel essentieel om te begrijpen.
Je begint de dag met ideeën, energie en focus.

Alles loopt. Totdat het ineens niet meer loopt.

Je raakt geprikkeld door een simpele vraag of trekt je volledig terug.

Je voelt dat je jezelf verliest, maar weet niet precies waarom.

Dit is niet alleen frustrerend, het put ook uit.

En vaak komt daarna de overprikkeling bij ADHD door zelfkritiek, het schuldgevoel, de twijfel.

Voor veel mensen met ADHD is twijfel een constante onderstroom: "Is dit echt wat ik voel? Reageer ik overdreven? Doe ik moeilijk?"

Deze interne verwarring maakt het lastig om emoties te duiden en daarmee te reguleren. Het helpt om dit terugkerende patroon te herkennen, misschien ook als je aan jezelf en je ADHD twijfelt.

Stemmingswisselingen zijn geen zeldzaamheid voor mensen met een neuro divergent brein. Wat je voelt, kan intens zijn en snel omslaan.

Positieve emoties kunnen overgaan in frustratie of verdriet, zonder duidelijke aanleiding. Maar die aanleiding is er vaak wel: hij zit verborgen in overprikkeling, een opeenstapeling van stress, of in het gebrek aan herstel en dat kan resulteren in totale verlamming met ADHD. Emoties zijn geen fout in je systeem, maar informatie.

Ze vertellen je iets over je behoeftes, je grenzen en je ritme.

De manier waarop mensen hun emoties beleven, verschilt sterk. HSP’s voelen intens, terwijl ADHD’ers sneller schakelen tussen emoties. En als iemand beide kenmerken heeft? Dan kan dat aanvoelen als een constante stroom van prikkels en interne reacties. Die combinatie komt terug in de overlap tussen ADHD, HSP en HB.

Deze momenten van bevlogenheid zijn waardevol, maar vragen ook om een manier van zelfregulatie die past bij jouw brein. De sleutel ligt vaak in het opmerken van die flow en bewust ruimte maken voor pauze. Voor veel mensen helpt het om structuur te creëren met een aanpak die inspeelt op motivatie in plaats van op discipline – zoals te zien is in zelfregulatie in leiderschap.

Het helpt ook om zicht te krijgen op waar die negatieve emoties vandaan komen.

Vaak zijn ze niet zomaar 'ineens' daar, maar liggen er triggers aan ten grondslag.

Die triggers hangen samen met eerdere ervaringen, overtuigingen of een gevoel van onveiligheid. Hoe je met kritiek omgaat speelt hierin ook een rol – zoals je terugziet bij de gevoeligheid voor afwijzing.

Dit soort intense reacties zijn niet zeldzaam bij mensen met een gevoelig zenuwstelsel. Zeker als je ook kenmerken van HSP of hoogbegaafdheid hebt, kunnen prikkels extra hard binnenkomen. Dit speelt een belangrijke rol bij overprikkeling en stemmingswisselingen en gebrek aan concentratie.
Negatieve emoties zijn bij ADHD niet alleen intenser, maar worden ook vaak sneller getriggerd.

Stel je voor: je zit in een meeting, al enigszins overprikkeld, en een collega maakt een terloopse opmerking. De reactie is heftig – een golf van boosheid of gekwetstheid overspoelt je. Voor een buitenstaander lijkt het overtrokken, maar voor jou voelt het als een optelsom van dagen, misschien weken waarin je over je grens bent gegaan.

En dan is er ineens dat moment dat je niet meer kunt schakelen – je brein kiest voor de freeze-modus, een beschermingsmechanisme dat eigenlijk zegt: 'nu even niet meer'.

De Big Five persoonlijkheidskenmerken (extraversie, altruïsme, consciëntieus, openheid en emotionele stabiliteit) geven inzicht in hoe mensen zich over langere tijd gedragen.

Test het via Chivo en ontdek jouw BIG 5.

Bij stemmingswisselingen speelt vooral de dimensie 'emotionele stabiliteit' een grote rol. Iemand die lager scoort op deze schaal, ervaart sneller angst, onzekerheid of stemmingsschommelingen. Dit hoeft geen zwakte te zijn – het zegt iets over hoe gevoelig je bent voor prikkels en stress.

ADHD gaat vaak gepaard met verhoogde emotionaliteit, wat verklaart waarom emoties soms buitenproportioneel lijken. Het helpt als je weet dat dit onderdeel is van je persoonlijkheidsstructuur en je leert hoe je hiermee om kunt gaan.

Het gevoel van verwarring over je identiteit wordt vaak versterkt door sociale verwachtingen. Zeker als je gevoelig bent voor afwijzing of worstelt met het gevoel 'het nooit goed genoeg te doen', ontstaat er een innerlijk conflict.

Hierin speelt de behoefte aan erkenning en jezelf kunnen zijn in relaties een cruciale rol.

Triggers spelen een belangrijke rol bij emotieregulatie.

Ze kunnen onbewust en razendsnel een gevoel of reactie aanzetten.

Denk aan de toon van een collega die doet denken aan eerdere kritiek, het onverwachts verschuiven van een afspraak, of het gevoel van onmacht als je weer eens iets vergeet. Deze triggers roepen niet alleen emotie op, maar versterken vaak ook het bestaande patroon van zelfveroordeling of twijfel.

Hoe beter je je triggers leert kennen, hoe meer invloed je krijgt op je reactie en stemming.

Deze wisselwerking tussen hoofd en lijf vraagt om bewustzijn en oefening.

Veel mensen herkennen hierin ook het belang van verbinding met het eigen lichaam en het gevoel, iets dat diepgaand aan bod komt in het lijf en gevoel bij ADHD.
Het voortdurend pushen op wilskracht, zonder op te laden, is een valkuil die vaak leidt tot overbelasting. Dat verklaart ook waarom veel mensen zichzelf herkennen in de druk om alles goed te doen.

Als je leert je stemming te lezen als informatie in plaats van veroordeling, ontstaat er ruimte. Dit vraagt oefening, maar ook mildheid voor jezelf.
Werk met je ritme in plaats van ertegen.

Zorg voor pauzes, beweeg tussendoor, herken wanneer je brein volloopt.

Ga niet alleen plannen wat je moet doen, maar ook hoe je oplaadt.

Leer herkennen welke signalen jouw lichaam geeft, en welke taken je energie geven of kosten. Het helpt ook om te begrijpen hoe jouw reacties op stress, kritiek of keuzes zijn gevormd, en wat je daarin anders mag doen.
De neiging om jezelf te veroordelen is groot. Zeker als je stemming wisselt, je planning weer niet lukte of je in een freeze-modus terechtkomt.

Maar jouw brein is niet kapot.

Het werkt anders en juist daarom werkt de standaard aanpak vaak niet.

Het gaat er niet om dat jij moet veranderen wie je bent, maar dat je mag ontdekken welke manieren voor jou werken.

Dat betekent ruimte maken voor jezelf en jezelf opnieuw leren begrijpen.

Hoewel stemmingswisselingen intens kunnen zijn, kun je er wel degelijk invloed op uitoefenen. Het begint bij bewustwording. Een eenvoudige tool is de 'temperatuurmeter-check': stel jezelf meerdere keren per dag de vraag "hoe zit ik er nu bij op een schaal van 1 tot 10?" Dit helpt je sneller signalen te herkennen voordat je overspoeld raakt.

Daarnaast kun je jezelf actief helpen door:

• Je stemming te beïnvloeden met kleine handelingen: muziek, beweging, buitenlucht of een gesprek met een vertrouwd persoon.

• Je af te vragen: "Klopt het gevoel dat ik heb wel met de situatie?" Soms interpreteer je een blik of opmerking als afwijzing terwijl dat niet zo bedoeld is.

• Feedback te vragen aan je omgeving: hoe kom ik over? Wat zie jij aan mij?

• Gewoon te benoemen hoe je je voelt. Zeggen "ik zit even niet zo lekker in mijn vel" kan al ruimte geven en voorkomt misverstanden.

Deze eenvoudige handvatten geven grip en brengen rust, zelfs als de stemming fluctueert.

Merk je dat je jezelf herkent in deze schommelingen, in het trekken en duwen van je energie, je emoties en je omgeving? Dan is het misschien tijd voor een andere aanpak. Mijn trainingen 'Grip op Stress' en 'Grip op Gevoel' zijn speciaal ontwikkeld voor mensen met een neurodivers brein zoals dat van jou. Je leert hoe je meer rust en regie krijgt over je reacties, je energie en je stemming.

En als je merkt dat je steeds weer in dezelfde patronen belandt – ondanks je kennis, inzichten en goede bedoelingen – dan is het tijd voor een echte 'Doorbraak'.

In dit korte intensieve programma maak je korte metten met oude reflexen, leer je jezelf kennen en begrijpen.

Zodat je niet langer hoeft te overleven, maar echt kunt gaan leven op jouw manier.

Je hoeft het niet alleen te doen.

Je bent welkom om samen te onderzoeken wat voor jou werkt.