Waarom werkt discipline vaak niet bij ADHD?

Je hebt een volle agenda, een team dat op je rekent en ambitieuze doelen.

En dus zet je jezelf schrap. Ogen op het doel, schouders eronder, tanden op elkaar.

Je hebt geleerd dat discipline de sleutel is tot succes.

Dat het een kwestie is van sterk zijn. Even doorbijten. Tot het niet meer lukt.

Eerst voel je irritatie. Dan ben je moe. Dan lukt er niks meer.

Je schuift dingen voor je uit. Alles lijkt teveel en je baalt van jezelf.

Want je weet hoe het moet. Je weet dat je alleen maar even moet doorpakken.

En toch lukt het niet. Niet meer. Herkenbaar?

Als vitaliteitskundige werk ik dagelijks met mensen die vastlopen op wilskracht, doen, perfectionisme en meer. Ik help hen naar meer rust en ritme

Voor veel mannen met ADHD, maar ook vrouwen met ADHD is dit precies hoe het gaat. Zeker als ze leidinggeven of ondernemen.

De druk is hoog, het hoofd staat altijd aan, en het enige wat helpt lijkt: harder werken.

In het kort: Waarom werkt discipline niet altijd bij ADHD?

Bij ADHD kan discipline averechts werken. Het pushen over je grenzen put je brein en lijf uit. Wat je nodig hebt is afstemming: luisteren naar je interne signalen, emotieregulatie en ritmes die passen bij jouw energie.

Discipline wordt vaak gezien als het vermogen om jezelf ergens toe te zetten, ook als je geen zin hebt. Maar er zit een verschil tussen discipline en wilskracht.

Discipline bouw je op via routines.

Wilskracht gebruik je om een verleiding te weerstaan of door te zetten als het moeilijk is.

Voor mensen met een neuro divergent brein – of dat nou ADHD, HSP of hoogbegaafdheid is – werkt discipline niet altijd als motor. , werkt discipline niet altijd als motor.

De hyperfocus kan je een tijd vooruit helpen, maar kost ook veel energie.

En als die energie opraakt, stort het systeem in. Niet omdat je zwak bent, maar omdat je al te lang over je grenzen bent gegaan. Dan komt de verlamming.

Vanuit de vitaliteitskunde (mijn opleiding) weten we dat stress de werking van het brein verandert. Je executieve functies – nodig voor plannen, prioriteren, reguleren – raken overbelast. In plaats van beter presteren, wordt je systeem juist trager.

Het lichaam gaat signalen afgeven: spanning in je borstkas, hoofdpijn, slapeloosheid. Maar je drukt het weg, want je moet nog even door.

Je bent immers bezig met belangrijke doelen. Tot je niet meer kunt.

En de enige optie lijkt: terugtrekken of ontploffen.

Dit is het moment waarop de omgeving je vaak verkeerd begrijpt – ook partners.

En de twijfel toeslaat: ligt het nou aan mij?

Wat als je niet harder hoeft te werken, maar zachter? Wat als je systeem niet vraagt om doorzettingsvermogen, maar om afstemming? Interoceptie – het vermogen om interne signalen te voelen en duiden – is hierin essentieel. Onderzoek wijst uit dat interoceptieve bewustheid – oftewel, het waarnemen van lichamelijke signalen – een cruciale rol speelt bij zelfregulatie. Emotieregulatie is geen cognitief trucje, maar een belichaamde vaardigheid. Wat voel je in je lijf?

Wat heb je nodig? Welke behoefte ligt er onder je onrust?

In mijn aanpak gebruik ik bijvoorbeeld fysieke signalen om dieper te begrijpen wat je systeem nodig heeft.

Denk aan ademwerk, lichaamsbewustzijn en het inbouwen van ritmes die passen bij jouw energiestromen.

Je kunt je lijf niet aansturen zoals een robot.

Je kunt het niet pushen als het moe is, en je kunt het niet dwingen om te ontspannen als je over je grenzen bent gegaan. Je lijf is geen machine, het is een leefomgeving.

En als je daar niet goed voor zorgt, krijg je storing.

Soms letterlijk: migraine, spierspanning, slaapproblemen.

De kunst is: samenwerken met je lijf. Begrijpen wat het zegt.

En daar gehoor aan geven – ook als je hoofd zegt dat je nog even door moet.

In plaats van strakke structuren opleggen, helpt het om te werken met zachte kaders. Ritmes die aansluiten bij jouw energie.

Keuzes maken die gevoed worden door betekenis, niet door prestatie.

Vanuit de vitaliteitsleer weten we dat mensen floreren wanneer hun psychologische basisbehoeften vervuld zijn: autonomie, verbinding en competentie.

Wanneer je keuzes maakt die hierop aansluiten, heb je minder wilskracht nodig.

Omdat de motivatie van binnenuit komt.

Dit vraagt wel om een andere manier van zelfregulatie en leiderschap over je dag.

Gebruik tools zoals:

• Het herkennen van jouw persoonlijke stress-signalen: voel je spanning in je kaken, sneller ademen, vermoeidheid in de middag? Noteer dit dagelijks gedurende een week.

• Emotieregulatie via beweging, ademhaling of sensorisch herstel: een wandeling, trage diepe ademhaling of een rustige sensorische prikkel zoals douchen of muziek.

• Werken in ritmes i.p.v. strakke schema’s: denk aan blokken van 60-90 minuten werken, gevolgd door actief herstel zoals buiten lopen of even liggen.

Als discipline je niet meer helpt, betekent dat niet dat jij faalt.

Het betekent dat je systeem iets anders nodig heeft.

Minder pushen. Meer luisteren. Niet vanuit zwakte, maar vanuit wijsheid.

Sterk zijn is niet hetzelfde als doorduwen.

Sterk zijn is ook: durven stoppen. Voelen. Kiezen voor rust.

En jezelf opnieuw uitvinden op een manier die wel werkt voor jou en waar je ook van mag genieten. Focus is niet iets dat je afdwingt.

Het is iets dat ontstaat wanneer lichaam en geest weer in verbinding staan.

Als je hiermee aan de slag wilt, dan raad ik je de 'Get a Grip' trainingen aan, bijvoorbeeld 'Grip op gevoel'.

Plan eventueel een matchcall in als je even wilt schakelen.