Je probeert alles te managen, maar raakt steeds vaker overprikkeld of uitgeput.

Je vraagt je af: ligt dit aan mij, of is er meer aan de hand?

Misschien heb je (of denk je dat je hebt) ADHD.

Maar je bent óók hoog gevoelig (HSP).

En als je heel eerlijk bent... je herkent jezelf ook nog eens in veel van wat je leest over hoogbegaafdheid en zou je ook zo maar eens hoogbegaafd (HB) kunnen zijn.

Je hoofd staat altijd aan, je voelt alles intens en je denkt sneller dan je omgeving.

Soms is dat een kracht. Maar vaak ook werkt het tegen je.

Je raakt overprikkeld. Je overdenkt alles.

Je vraagt je af:

Wat is nou wat? Is dit ADHD?

Ben ik gewoon hoog gevoelig?

Of is het toch iets anders?

En misschien nog wel het belangrijkste: Hoe weet ik wat ik nodig heb?

Als vitaliteitskundige, coach en mentor zie ik dagelijks mensen die zich in meerdere labels tegelijk herkennen.

Ze passen niet in één hokje — en dat hoeft ook niet.

ADHD, HSP en HB komen vaak samen.

En juist die combinatie maakt het soms zó ingewikkeld.

Ik help mensen om helderheid te krijgen:

Wat hoort bij wat?

Waarom loopt het soms vast?

En hoe kun je daar beter mee omgaan?

In dit blog geef ik je helderheid over de overlap en verschillen tussen ADHD, HSP en HB

én wat je kunt doen als het allemaal te veel wordt.

ADHD gaat over een ander werkend brein.

Het draait vaak om moeite met aandacht vasthouden, impulsiviteit, overprikkeling en moeite met plannen en organiseren. Het is neurologisch – het zit in hoe je brein informatie verwerkt.

HSP (hooggevoeligheid) draait vooral om een gevoeliger zenuwstelsel.

Je neemt meer prikkels waar, hebt tijd nodig om die te verwerken, en voelt emoties van anderen vaak heel intens aan. Je bent gevoeliger voor sfeer, drukte, kritiek.

HB (hoogbegaafdheid) gaat over denken – een hoog IQ, snelle associaties, een groot rechtvaardigheidsgevoel, creatieve oplossingen en vaak: emotionele intensiteit.

Mensen die hoogbegaafd zijn denken snel én veel – en voelen ook veel.

Bij ADHD springt je aandacht alle kanten op.
Bij hooggevoeligheid komt alles intens en diep binnen.
En bij hoogbegaafdheid denk je razendsnel en vaak in grote lijnen en verbanden.
Samen maakt dat het soms voelt alsof je hoofd nooit stopt.

Er is overlap: mensen met ADHD zijn vaak ook gevoelig.

Hoogbegaafden zijn vaak snel verveeld, net als mensen met ADHD.

En mensen met HSP herkennen zich soms ook in de chaos van een ADHD-hoofd.

Er zijn een paar belangrijke verschillen:

• ADHD zie je in álle contexten: thuis, werk, sociaal. Hoogbegaafd gedrag (zoals snel verveeld raken) zie je vooral als de omgeving niet voldoende uitdaging biedt.

• ADHD gaat vaak samen met minder zelfcontrole. Hoogbegaafden zijn juist vaak extreem reflectief en zelfbewust.

• ADHD is vaak 'niet weten waarom je iets doet'. Hoogbegaafdheid is vaak 'precies weten waarom – en toch niet stoppen'.

Maar: het is géén wedstrijd.

Je kunt ADHD én hoogbegaafd zijn.

Of ADHD én HSP. Of alle drie. En dat maakt het soms complex.

Hoogbegaafdheid gaat niet alleen over een hoog IQ (vaak 130+), maar ook over een brein dat sneller denkt, creatiever verbindt en gevoeliger is voor rechtvaardigheid en zingeving.

Mensen die hoogbegaafd zijn, kunnen zich diepgaand verwonderen, intens voelen en hebben vaak een sterk verlangen om dingen écht te begrijpen.

Het Delphi-model van hoogbegaafdheid beschrijft dit mooi: een hoogbegaafde is een snelle en slimme denker, die complexe zaken aankan.

Autonoom, nieuwsgierig, gedreven en sensitief. Iemand die plezier schept in creëren.

Volgens Kennisinstituut voor vitaliteit Chivo worden eigenschappen als creativiteit en volhardendheid gezien als belangrijke facetten van persoonlijkheid.

Rechtvaardigheid, perfectionisme en gevoeligheid komen vaak voor en kunnen deels gemeten worden in modellen als HEXACO of FFM.

Maar let op: dit is geen diagnose-instrument. Het geeft slechts richting.

Tegelijkertijd is er ook veel discussie over HB.

In de GGZ is er geen DSM-classificatie voor hoogbegaafdheid.

De term is slecht afgebakend en het risico bestaat dat het een te makkelijk etiket wordt. Sommigen vinden het een kracht, anderen voelen het als een last.

Uiteindelijk helpt het vooral om te kijken naar je persoonlijke profiel: hoe denk je, hoe voel je, wat heb jij nodig?

Niet het label, maar jouw unieke combinatie van eigenschappen is het startpunt.

HSP betekent dat je zenuwstelsel gevoeliger is afgesteld.

Geluiden, geuren, blikken, stemmingen – alles komt harder binnen en blijft langer hangen. Je hebt meer tijd nodig om prikkels te verwerken.

En je voelt niet alleen je eigen emoties sterk, maar ook die van anderen.

Dit kan prachtig zijn: HSP’ers zijn vaak zorgzaam, intuïtief, creatief en zien details die anderen missen.

Maar het is ook vermoeiend.

Een volle werkdag of een druk sociaal event kan voelen als een storm in je hoofd.

Volgens Chivo gaat hooggevoeligheid niet per se over zwakte, maar over een andere afstemming van je stress- en prikkelverwerkingssysteem.

Dat vraagt om leren reguleren – van rust inbouwen tot je grenzen bewaken.

Het verschil met ADHD?

HSP is prikkelgevoelig, maar vaak met meer zelfcontrole.

Iemand met ADHD reageert vaak impulsiever en heeft sneller moeite met overzicht.

Bij HSP zie je juist vaak overanalyse en vermijding.

ADHD is geen gebrek aan aandacht, maar een probleem met het reguleren ervan.

Je kunt je soms extreem goed concentreren (hyperfocus), en op andere momenten totaal niet.

Het brein bij ADHD is minder goed in zelfregulatie: van emoties, gedrag, tijd, planning.

Er is ook vaak sprake van een dopamine-dysbalans: het beloningssysteem werkt anders. Dat verklaart waarom motivatie zo grillig kan zijn.

Volgens Additude Magazine is het ADHD-brein continu op zoek naar stimulatie, wat leidt tot afleiding, impulsiviteit en soms uitputting.

ADHD gaat over meer dan druk zijn: het raakt álles.

Van slapen tot eten, van relaties tot werk.

Het is geen kwestie van ‘even je best doen’, maar vraagt om strategieën die passen bij hoe jouw brein werkt.

Een treffende metafoor om dit verschil te begrijpen: stel je voor dat iedereen een berg op moet. De meeste mensen krijgen goede wandelschoenen en een kaart.

Jij krijgt blote voeten en geen routebeschrijving.

Je bent net zo gemotiveerd, net zo slim, maar je moet het doen met minder houvast.

Dat maakt de klim niet onmogelijk, maar wel intensiever en vermoeiender.

Dit beeld helpt om te begrijpen dat neurodiversiteit niet betekent dat je iets niet kunt – maar wel dat je andere ondersteuning nodig hebt.

Als je geen tools hebt, worden verschillen kwetsbaarheden.

Denk aan iemand met ADHD die wél slim en creatief is, maar geen overzicht kan houden.

Of aan een HSP’er die verbinding zoekt, maar door overprikkeling in de verdediging schiet.

Of een hoogbegaafde die alles doorziet en zich daardoor juist buitengesloten voelt.

Laten we dit concreet maken met herkenbare voorbeelden:

• Autonomie (bij ADHD): Je wilt zelf kiezen hoe je werkt, maar je omgeving stelt eisen aan structuur die je niet kunt waarmaken. Je voelt je gecontroleerd en raakt in verzet.

• Competentie (bij HSP): Je wilt het goed doen, maar raakt snel overweldigd door de hoeveelheid prikkels en verwachtingen. Je zelfvertrouwen zakt als een plumpudding in.

• Verbondenheid (bij HSP): Je zoekt nabijheid en verbinding, maar wordt overspoeld door de intensiteit van sociale interactie. Anderen vinden je afstandelijk, terwijl je alleen maar probeert jezelf te beschermen.

• Rechtvaardigheid (bij HB): Je hebt een sterk rechtvaardigheidsgevoel. In vergaderingen zie je snel onlogica of oneerlijkheid, maar je wordt als lastig ervaren als je dat benoemt. Dat frustreert en vervreemdt.

• Combinatie (HB + ADHD + HSP): Je voelt en denkt alles tegelijk. Je doorziet gedrag van anderen snel en voelt je daardoor vaak niet serieus genomen. Je reageert scherp of trekt je terug, en voelt je onbegrepen.

Deze mensen raken vaak gefrustreerd in hun psychologische basisbehoeften.

En als je langdurig wordt gefrustreerd in je autonomie, competentie of verbondenheid – of biologische zoals slaap, voeding en herstel – dan raak je uit balans.

Wat je dan krijgt?

Overweldiging. Stilstand. Of explosie.

Je gaat dan niet ‘anders’ functioneren, maar steeds minder goed.

Je natuurlijke kracht wordt dan een zwakte, gewoon omdat je geen tools hebt om ermee te werken.

En dat is precies waarom begeleiding, educatie en ondersteuning zo belangrijk zijn – niet om je ‘te fixen’, maar om je te helpen je unieke brein beter te managen.

Je hoeft jezelf niet in één hokje te plaatsen.

ADHD, HSP en hoogbegaafdheid zijn verschillende perspectieven op wie jij bent.

Maar jouw kracht zit in het begrijpen wat bij jou speelt – en hoe je ermee omgaat.

Bijvoorbeeld:

Je zegt afspraken af omdat je leeg bent.
Je raakt sneller geïrriteerd op je werk of thuis.
Je twijfelt continu of je niet gewoon té gevoelig of té moeilijk bent.

Reminder: Zonder vaardigheden in zelfregulatie, structuur en stressmanagement worden zelfs je grootste talenten een last. Maar dat hoeft niet zo te blijven.

Als vitaliteitskundige help ik je niet om in een systeem te passen, maar om jouw unieke systeem beter te begrijpen en te benutten.

Voor jou werkt het anders – dus werken we ook anders.

Door beter te leren herkennen waar je last van hebt — prikkels, piekeren of onrust — kun je gerichter kiezen wat je nodig hebt: rust, actie of steun.

Leven met ADHD, hooggevoeligheid of hoogbegaafdheid is niet eenvoudig.

En al helemaal niet als je niet in één hokje past.

Het vraagt veel van je.

Het slurpt energie.

En het kan ervoor zorgen dat je jezelf onderweg kwijtraakt.

Niet alles hoeft zachter.

Niet alles hoeft harder.

Maar wel eerlijker.

Niet verharden.

Niet alles slikken.

Maar ook niet opgeven.

Wees duidelijk naar jezelf.

En mild.

Bagatelliseer niet wat je voelt.

En begrijp waar je gedrag vandaan komt — zonder het te vergoelijken.

ADHD, HSP en hoogbegaafdheid draaien om prikkels, intensiteit, snelheid én diepgang.

Dat is context. Geen excuus.

Maar als je dát snapt, kun je zachter zijn voor jezelf.

En tegelijk steviger gaan staan.

Want jij hebt recht op rust.

Op richting.

Op overzicht.

Op gezien worden — ook door jezelf.

Samen verder kijken — of juist beginnen waar jij nu staat

Je hoeft dit niet alleen uit te zoeken.

Soms is het al helpend om erover te praten met iemand die begrijpt hoe het werkt als je hoofd altijd aanstaat en je hart altijd vol is.

Ik specialiseer me al jaren in het begeleiden van mensen met ADHD, HSP en hoogbegaafdheid.

Maar ik help net zo vaak mensen zonder labels.

Want wat ik doe is gebaseerd op wetenschap én op het echte leven.

Of jouw brein nu anders of juist neuro typisch werkt — patronen doorbreken en nieuwe manieren vinden kan altijd.

Wil je ontdekken wat nu voor jou passend is?

Bekijk dan gerust onderaan deze pagina alles wat ik aanbied.

Voor nu even handig:

Dit gratis e-book "Ontdek wat jou uniek maakt" raad ik sowieso ten zeerste aan om te bekijken en te gebruiken.

Dit is echt voor jouzelf gemaakt. Het gaat om wat je belangrijk vind en is uniek voor jouw identiteit.

Afhankelijk van waar jij nu het meest in vastloopt, kan ik je daarnaast op verschillende manieren ondersteunen waarvan ik denk dat die voor jou relevant kunnen zijn.

Bekijk gerust de volgende trainingen:

"Grip op stress"— als je merkt dat je constant 'aan' staat en moeilijk kunt ontspannen
"Grip op gevoel" — als emoties vaak hoog oplopen of je overweldigen
"Traject Doorbraak" — voor wie het dieper wil aanpakken en echt structureel patronen wil veranderen

Of wil je eerst samen verkennen wat voor jou nu passend is?
Plan dan hier jouw match call.

Soms is één goed gesprek al genoeg om helderheid te krijgen en weer richting te vinden.

Kleine stappen maken vaak al een groot verschil.