Hoe herken je AuDHD – de combinatie van ADHD en autisme?

Je hebt een ADHD-diagnose. Of autisme. Maar wat als er méér speelt dan wat het papiertje zegt? Wat als jouw hoofd en je zintuigen alle kanten opgaan?

Welkom in de wereld van AuDHD – de combinatie van autisme en ADHD.

In het kort: Wat is AuDHD en hoe herken je het?

AuDHD is een term die verwijst naar de overlap van ADHD en autisme.

Misschien heb je er al eens van gehoord, of vraag je je af of er bij jou méér speelt dan de diagnose die je hebt. Dit blog helpt je die vragen beter te begrijpen.

Waarom ik dit deel
Ik ben Michell Kläring, vitaliteitskundige en ervaringsdeskundige met een ADHD-brein.

Mijn ADHD diagnose kreeg ik pas op mijn 41e, en toch voelde ik altijd dat er méér speelde. Vanuit die persoonlijke en professionele zoektocht en mijn praktijkervaring help ik anderen grip te krijgen op hun brein en gedrag – met rust, energie en veerkracht als resultaat.

AuDHD is een term die verwijst naar mensen die zowel kenmerken van autisme als van ADHD hebben. Soms hebben zij beide diagnoses, maar vaak ook niet.

De term AuDHD is ontstaan uit de behoefte om dit gecombineerde profiel beter te beschrijven, vooral omdat het in de praktijk zo vaak voorkomt en unieke uitdagingen en krachten met zich meebrengt.

Dit blog is mede ontstaan door top werk van Rachel Morgan Trimmer van de Neurodiversity Consultancy Firebird. De bedenker van AuDHD dag, 9 september. Ze merkte dat veel mensen zich in beide profielen herkenden, maar slechts één diagnose hadden. Vandaar ook de term monodiagnose – een formele diagnose van ADHD of autisme, terwijl beide aanwezig kunnen zijn.

Meer over hoe ADHD erfelijk is en zich verschillend uit binnen families, lees je in dit blog over ADHD in familiesystemen.

Veel mensen hebben of ADHD of autisme, maar herkennen zich ook sterk in het andere profiel. Dat is geen toeval. ADHD en autisme overlappen op veel vlakken, en in combinatie kunnen ze elkaar versterken, maskeren of verwarren.

Bijvoorbeeld: iemand met een ADHD-diagnose kan ook last hebben van overprikkeling, behoefte aan structuur, sociale vermijding – typisch autistische kenmerken.

Maar omdat het ADHD-label luidruchtiger presenteert (letterlijk of figuurlijk), blijft de andere kant vaak onder de radar.

Autisme kan er zo uit zien vs. ADHD kan er zo uit zien:

• houdt van routine en bekendheid – zoekt juist variatie en nieuwe ervaringen

• worstelt vaak met verandering – geniet juist van verandering en spontaniteit

• heeft tijd alleen nodig om op te laden – geniet vaak van sociale situaties

• geeft de voorkeur aan orde en netheid – voelt zich prettiger in een losse, relaxte omgeving

• plant zorgvuldig en denkt beslissingen door – is vaker impulsief en kiest instinctief

• organiseert graag en focust op details – werkt vaak chaotischer en denkt in het grote geheel

• is meestal punctueel en heeft een goed geheugen – worstelt met tijdsbesef en leeft vaak in het moment

• heeft sterke, blijvende special interests – wisselt sneller van focus en interesses

Een dubbeldiagnose betekent dat iemand zowel een formele diagnose voor ADHD als voor autisme heeft. Dit gebeurt steeds vaker, maar nog altijd te weinig. De reden? Diagnostiek is vaak lineair ingericht: eerst kijken we naar ADHD, daarna pas naar autisme of andersom. Bovendien hebben veel professionals nog onvoldoende kennis over hoe de combinatie zich uit.

Een dubbeldiagnose brengt ook uitdagingen met zich mee: behandelingen zijn meestal afgestemd op één stoornis, waardoor mensen met AuDHD zich niet volledig gezien voelen. Toch kan een dubbeldiagnose ook rust geven: het verklaart gedrag, gevoelens en patronen die eerder onbegrepen bleven.

ADHD en autisme zijn allebei dynamische condities – dat betekent dat hoe je je voelt, denkt en functioneert, sterk kan variëren. Sommige dagen heb je energie, overzicht en focus. Andere dagen lukt niets. Soms kun je goed met mensen zijn, en andere dagen wil je alleen maar stilte. En dat is normaal.

Zoals iemand met AuDHD zei: “Het hangt af van de dag, de prikkels, m’n hormonen en of het woensdag is.” Juist op wisselende dagen helpt een zachte structuur je brein rust en ritme te geven. Lees hoe je dat aanpakt in dit blog over structuur en ADHD..

Er zijn veel redenen waarom AuDHD niet (op tijd) wordt herkend:

Veel vrouwen maskeren hun gedrag; ze passen zich aan.

ADHD presenteert soms zo 'druk' dat het autisme niet opvalt.

Autisme wordt vaak gezien als 'stil', terwijl het ook intern heel intens kan zijn.

Culturele normen, genderverwachtingen en opleidingsniveau beïnvloeden of iemand serieus genomen wordt.

Trauma kan gedragingen versterken of juist verhullen.

Leven met AuDHD betekent vaak:

• Moeite met beginnen en afmaken van taken (executieve disfunctie)

• Snelle emotionele uitbarstingen of juist plotselinge shutdowns

• Overgevoeligheid voor geluid, licht, aanraking

• Zich 'anders' voelen, maar niet precies weten waarom

• Wisselende energie- en concentratieniveaus

• Constante innerlijke strijd tussen behoefte aan structuur en drang naar prikkels

Wil je meer weten over hoe hyperfocus, tijdblindheid en motivatie je functioneren beïnvloeden? Lees dan het blog met praktische tools en uitleg.

• Voor mensen met een diagnose die denken: "Is er niet meer aan de hand?"

• Voor mensen zonder diagnose die herkenning zoeken.

• Voor ouders, partners, collega’s of leidinggevenden die beter willen begrijpen.

• Voor coaches, therapeuten en begeleiders die hun kennis willen verdiepen.

Het kan lastig zijn om te weten hoe je over AuDHD spreekt, zeker als je er zelf geen ervaring mee hebt. Daarom een aantal richtlijnen voor ondersteunende en inclusieve communicatie:

Wel doen:

• Gebruik positieve of neutrale taal rond neurodiversiteit

• Zeg "is AuDHD" i.p.v. "heeft AuDHD" – het is geen ziekte

• Benoem en erken dat mensen met AuDHD vaak ook andere identiteiten hebben (intersectionaliteit)

• Focus op verschillen in plaats van op tekorten

• Vraag altijd toestemming voordat je iemands ervaring of diagnose deelt

Lieverd, liever niet:

• AuDHD framen als een tekort of stoornis

• Medische taal zoals "heeft autisme" of "lijdt aan ADHD"

• Groepen uitsluiten die dubbel gemarginaliseerd zijn (zoals mensen van kleur of LGBTQIA+)

• Vertellen hoe "inspirerend" iemand met AuDHD is – dat werkt vaak denigrerend

• Diagnoses of ervaringen delen van anderen (bijv. je kind) zonder expliciete toestemming

Uit onderzoek blijkt dat ADHD en autisme allebei een verhoogd risico geven op mentale en fysieke uitdagingen.

Combineer je ze, dan kan dit effect versterken:

• Mensen met ADHD hebben 30–60% meer kans op ongelukken, en een twee keer zo hoge overlijdenskans door ongelukken (Kooij, 2019)

• 40–70% hogere kans op obesitas bij mensen met ADHD

• Hoger risico op depressie, angststoornissen, verslaving, suïcidepogingen

• Veel vrouwen en mensen uit de LGBTQIA+-gemeenschap krijgen hun diagnose pas laat of helemaal niet

• Dubbeldiagnose komt steeds vaker voor, maar wordt nog niet standaard onderzocht

• 2013: DSM-5 erkent dat ADHD en autisme samen kunnen voorkomen

• 2019: ICD-11 erkent officieel de co-existentie van ADHD en autisme

• 50–70% van de autistische mensen heeft ook ADHD

• 30–80% van de mensen met ADHD is ook autistisch

• Hoeveel mensen precies AuDHD zijn? Niemand die het weet

Herken jij jezelf in méér dan alleen ADHD of autisme zoals ook hooggevoeligheid of hoogbegaafdheid? In dit blog over de dubbele uitdaging van ADHD, HSP en HB

lees je hoe die combinatie werkt.

Op 9 september vieren we AuDHD Day. Een dag die speciaal in het leven is geroepen om erkenning te geven aan mensen die zich herkennen in zowel ADHD als autisme.

De dag is een initiatief van Firebird, een neurodivergent-geleide organisatie die werkt op het snijvlak van lived experience, strategie en systeemverandering. Ze maken ruimte voor stemmen die vaak over het hoofd worden gezien.

Firebird gelooft in de kracht van verhalen, co-creatie en radicale mensgerichtheid.

Hun missie: een wereld waarin verschil wordt gezien, gewaardeerd en ondersteund. AuDHD Day is community-led en nodigt iedereen uit die wil bijdragen: met verhalen, inzichten, content of simpelweg door het gesprek aan te gaan.

Wil je meedoen of meer weten? Ga naar: hun website,

Zoek informatie. Lees, luister, praat.

Herken jezelf zonder oordeel. Het ligt niet aan jou.

Zelfcompassie is hierbij essentieel. In het blog over zelfcompassie bij ADHD lees je hoe mildheid helpt bij stress, perfectionisme en zelfkritiek.

Overweeg begeleiding of onderzoek – dat hoeft niet altijd via de GGZ. Het kan ook helpen om te begrijpen hoe je motivatie werkt bij ADHD.

Praat met mensen die je begrijpen, ervaringsdeskundigen bijvoorbeeld.

Stuur me gerust een bericht als je interesse hebt in een masterclass of workshop over dit onderwerp.

AuDHD is echt. Je verzint het niet. Je overdrijft niet. Veel mensen herkennen zich in beide profielen, maar hebben slechts één diagnose. Dat is normaal.

En het mag onderzocht worden. Ik help mensen met ADHD, autisme en alles daartussenin om hun eigen brein beter te begrijpen. Zodat ze grip krijgen op hun leven.

Herken jij jezelf in dit verhaal? Laat het me weten. Je staat er niet alleen voor.