Waarom is zelfcompassie essentieel als je ADHD hebt?

Je bent ambitieus, perfectionistisch en streng voor jezelf.
Je denkt dat je daardoor verder komt, maar eigenlijk breek je jezelf stukje bij beetje af.

Als coach voor leiders met een neurodivergent brein weet ik hoe hard deze binnenwereld kan zijn. En ik weet ook wat er gebeurt als je leert om milder te worden voor jezelf.
In dit blog laat ik je zien waarom zelfcompassie de sleutel is voor groei, veerkracht en duurzaam presteren — juist als ADHD’er.
In het kort: Waarom is zelfcompassie essentieel als je ADHD hebt?

Zelfcompassie helpt ADHD’ers om stress, perfectionisme en zelfkritiek te doorbreken.
Het biedt rust, veerkracht en duurzame groei. In plaats van jezelf af te straffen, leer je jezelf begeleiden. Zo herstel je niet alleen sneller, maar presteer je ook beter — zonder jezelf uit te putten.

Stel je voor: er valt een glas in je keuken. Je wist dat het kon gebeuren.
Je had het kunnen verplaatsen. Maar je liet het staan. En nu ligt het in scherven.
Wat gebeurt er in je hoofd?

Geef je jezelf een standje? Word je boos, teleurgesteld?
Denk je: ‘Dom, had je kunnen weten’? En stel nu dat je kat het glas had omgegooid.
Zou je haar ook zo toespreken? Waarschijnlijk niet.

Dan ligt het dus niet aan het glas. Maar aan jouw houding naar jezelf.

Een studie in het Journal of Clinical Psychology toont aan dat een lagere mate van zelfcompassie bij volwassenen met ADHD bijdraagt aan slechtere mentale gezondheid — vergeleken met volwassenen zonder ADHD. Zelfcompassie fungeert als mediator tussen ADHD en zowel psychologisch wel-zijn als ill‑being (zoals angst, stress en depressie)

Helpt het je echt, die harde stem in je hoofd? Kom je er verder door?
Of voel je je alleen maar slechter, vermoeider, meer opgejaagd?

Zelfkritiek wordt vaak verward met verantwoordelijkheid.
Maar waar zelfkritiek je afbrandt, nodigt zelfcompassie uit tot reflectie en groei.
Het is het verschil tussen jezelf neerhalen en jezelf begeleiden.

En ja, er is een verschil tussen zelfcompassie en zelfmedelijden.
Zelfcompassie is: eerlijk kijken, nieuwsgierig blijven, leren. Zelfmedelijden is: blijven hangen, slachtofferschap. Het eerste werkt. Het tweede zuigt je leeg.
Zelfkritiek is niet alleen iets wat je vanbinnen voelt — het beïnvloedt ook hoe je je opstelt in sociale situaties. Als je continu streng bent voor jezelf, straal je onbedoeld ook uit dat je ‘minder’ bent of dat je moet compenseren. In dit blog over ADHD in sociale situaties

lees je hoe je met persoonlijke spelregels en veilige kaders meer jezelf kunt zijn in contact met anderen.

Zelfcompassie is géén knuffeltherapie. Het is een vaardigheid die je traint.
Het betekent: jezelf behandelen zoals je je beste vriend zou behandelen.
Met begrip, eerlijkheid, mildheid.

Het betekent: erkennen dat je fouten maakt, dat dingen misgaan, en dat je daar oké mee mag zijn. Dat constante gevoel van ‘aanstaan’ — alsof je nooit echt uitrust — is geen karakterfout. Het is een neurobiologisch gevolg van een overactief zenuwstelsel. Niet om er met de pet naar te gooien, maar om beter te worden. Realistischer en duurzamer. Mildheid is geen zwakte. Het is een teken van emotionele vowassenheid. In dit blog over waarom je hoofd altijd aanstaat bij ADHD leg ik uit hoe je kalmering kunt vinden via ademhaling, herstel en positieve aandacht.

De American Psychological Association (APA) legt hier uit dat zelfcompassie leidt tot minder faalangst, hogere veerkracht, optimisme en stabieler zelfbeeld zonder afhankelijkheid van succes of falen

Als je ADHD hebt, leef je met het gevoel dat je altijd net te laat bent. Dat je tekortschiet. Dat je harder moet werken om mee te komen. Dat je ‘anders’ bent — en dat dat fout is.
Vaak komt het voort uit diepgewortelde patronen in je (familie)systeem. ADHD is niet alleen genetisch erfelijk; ook de manier waarop je ouders, opvoeders of omgeving met ADHD omgaan, beïnvloedt hoe jij jezelf ziet. In dit blog over ADHD in je familiesysteem leg ik uit hoe je gedragspatronen kunt herkennen en mild kunt doorbreken.

Los van de innerlijke druk kunnen ook je mentale hulpmiddelen uitputten: onderzoek toont aan dat volwassenen met ADHD gemiddeld minder zelfcompassie ervaren dan mensen zonder ADHD — en dat dit leidt tot meer klachten zoals stress, depressie en angst .

Zelfcompassie helpt je om dat narratief te herschrijven. Om ruimte te maken voor wie je bent én voor wat je nodig hebt. Het biedt herstel, rust en richting.

Zonder zelfcompassie wordt je innerlijke wereld een gevecht. Met zelfcompassie wordt het een gesprek.

Wat als je bij een fout niet in paniek raakt, maar gewoon even ademhaalt?
Wat als je jezelf niet afbrandt, maar helpt?

Veel ADHD’ers ervaren emotionele pieken en dalen, vaak versterkt door RSD (Rejection Sensitive Dysphoria). Zelfcompassie is precies wat je nodig hebt om die cycli te verzachten. In dit blog over stemmingswisselingen bij ADHD leg ik uit hoe je met kleine stappen meer balans vindt in je stemming — en hoe steun van buitenaf daarbij helpt.

Veerkracht betekent niet dat je nooit valt. Het betekent dat je leert opstaan.
En hoe makkelijker je dat maakt voor jezelf, hoe sneller je weer verder kunt.

Wandel een stukje. Adem door naar de buik. Reflecteer in rust.
Spreek jezelf toe zoals je een kind zou toespreken dat iets stuk maakt.
“Geeft niks. Kan gebeuren. Wat wil je nu doen?”

Dat is een kracht. Dat is vaardigheid en absoluut geen zwakte.

Nee, je hoeft geen bomen te knuffelen. Tenzij je dat wilt.

En nee, je hoeft niet met geitenwollen sokken mantra’s te chanten onder een maansteen.

Zelfcompassie is geen zweverig gedoe. Het is een wetenschappelijk bewezen strategie die werkt. Het is gedragsverandering aan de binnenkant. En het kost je een klein beetje tijd.

Start met een goede intentie. En bovendien iedereen kan het leren. Ook jij. Juist jij.
Je moet er wel mee starten natuurlijk.

Zelfcompassie is geen luxe, het is bijna een noodzaak.
Het maakt namelijk 'falen' dragelijk en groei mogelijk. Je bent niet je prestaties.
Je bent ook niet je fouten. Je bent onderweg, net als ieder ander.

Als coach werk ik met mensen zoals jij: scherp, snel, en soms te hard voor zichzelf. Zelfcompassie is een van de krachtigste vaardigheden die we trainen.

Vraag jezelf de komende dagen bij elk foutje af: “Hoe zou ik reageren als een vriend dit deed?” En pas dat toe op jezelf. Dat is waar je begint.

Michell Kläring is ADHD-specialist en leiderschap vitaliteitskundige. Ik help volwassenen met ADHD-kenmerken meer rust en richting te vinden.

Zelfcompassie is een belangrijke factor in de mentale gezondheid van volwassenen met ADHD. Je bent niet te veel. Je systeem werkt gewoon anders. En daar kan ik iets mee.

Wil je ontdekken wat jou helpt?

Plan een vrijblijvende kennismaking of lees verder in mijn andere blogs over leven en leiden met een neurodivergent brein.