Hoe ADHD je hoofd saboteert — Negatieve overtuigingen ontrafeld

Je kent het wel.

Je wilt iets doen, je weet dat het belangrijk is — en toch kom je niet in beweging.

Niet omdat je geen zin hebt, maar omdat je hoofd dwarsligt.

Er klinkt een stem die zegt:

"Waarom zou je beginnen? Je maakt het toch niet af."

Of:

"Het moet perfect, anders heeft het geen zin."

Als vitaliteitskundige en coach werk ik dagelijks met mensen met een druk of gevoelig brein.

Wat ik zie?

Dat onder uitstelgedrag, bevriezing of vermijding vaak iets veel diepers schuilt:

belemmerende overtuigingen.

In dit blog laat ik je zien waar die gedachten vandaan komen, hoe ze je gedrag beïnvloeden

— én hoe je daar milder en effectiever mee om kunt gaan.

Geen zweverig gedoe, maar praktische inzichten en strategieën die écht werken.

Belemmerende gedachten zijn negatieve of beperkende overtuigingen over jezelf, je kunnen of de wereld om je heen.

Ze komen automatisch. Vaak al voordat je het doorhebt.

En ze fluisteren — of schreeuwen — dingen als:

"Je kunt dit niet."

"Dit lukt toch nooit."

"Wie denk jij dat je bent?"

Het zijn gedachten die je energie slurpen, je motivatie ondergraven en je gevoel van eigenwaarde aantasten.

Ze maken je onzeker, angstig of verdrietig. En het ergste is: ze voelen vaak als waarheid.

Omdat ze diepgeworteld zijn.

Deze overtuigingen ontstaan niet zomaar.

Ze zijn gevormd door eerdere ervaringen, opvoeding, reacties van anderen — en vooral hoe jij die situaties hebt geïnterpreteerd.

Wat je ooit is verteld, of juist nooit gekregen hebt, nestelt zich in je systeem.

Bekijk ook het blog als je twijfelt of het zeker wilt weten: Heb ik ADHD?

Als je ADHD of ADD hebt, is de kans groot dat deze gedachten zich nog dieper vastbijten.

Jouw brein is gevoeliger voor afwijzing, sneller overprikkeld, en heeft moeite om onder druk helder en objectief te blijven.

Dat maakt je vatbaarder voor verlamming en innerlijke strijd.

Want stel je voor: je wilt iets doen — maar tegelijk schiet je hoofd vol met 'wat als'-scenario's.

Je kritische stem zegt: "Het moet perfect", of: "Het gaat toch mis."

En nog voor je begonnen bent, ben je al uitgeput.

Belemmerende overtuigingen zijn geen fabels.

Ze zijn echt, voelbaar en verlammend.

Maar dat betekent niet dat je ze zomaar hoeft te geloven.

Veel van die belemmerende gedachten komen voort uit één hardnekkige bron:

je innerlijke criticus.

Die stem die altijd iets te zeggen heeft.

Die je wijsmaakt dat je niet goed genoeg bent, dat je moet presteren, dat het perfect moet.

En die juist opduikt wanneer je iets nieuws probeert of al kwetsbaar bent.

Herken je hem?

Die stem is bij mensen met ADHD vaak extra luid.

Niet omdat je zwak bent, maar omdat jouw brein gevoeliger is voor afwijzing, voor prikkels, voor alles wat 'mis' kan gaan.

De criticus denkt dat hij je beschermt — tegen falen, tegen schaamte, tegen pijn.

Maar in werkelijkheid houdt hij je klein. En stil.

Je hoeft er niet naar te luisteren. En je hoeft hem zeker niet te geloven.

“Ik ben niet waardevol”
Een minderwaardigheidscomplex. Dit voelt als een diepe overtuiging die al lang meegaat. Maar ook deze kan onderzocht en ontkracht worden.

“Ik ben niet goed genoeg”
Zelftwijfel op zijn hardst. Je meet jezelf voortdurend af aan anderen of aan een onhaalbaar ideaal. Het gevolg: je begint niet, of je stopt voordat je begint. Je blijft zitten in onzekerheid.

“Alles moet foutloos zijn”
Perfectionisme. Je mag geen fouten maken, want dan ben je kwetsbaar. Deze overtuiging leidt vaak tot uitstelgedrag: je begint pas als je zeker weet dat het perfect kan. Maar dat moment komt zelden.

“Dit zal een ramp worden”
Catastrofaal denken. Je brein bedenkt de slechtst mogelijke uitkomst. Hierdoor raak je in paniek of verlamd. Je voelt je niet veilig om te proberen of te falen.

“Anderen zijn zoveel beter dan ik”
Vergelijken. Je kijkt naar anderen die het ‘beter’ doen, zonder te zien wat jij zelf bijdraagt. Dit maakt je kleiner dan nodig.

“Als zij me goedkeuren, dan mag ik er zijn”
Externe validatie. Je waarde hangt af van hoe anderen naar je kijken. Daardoor raak je uit contact met wat jij zelf belangrijk vindt.

“Het gaat toch mis, dus waarom zou ik beginnen”
Negatieve voorspelling. Je brein voorspelt een mislukking, dus je doet maar niets. Zo blijft alles zoals het is.

“Het moet precies goed zijn, anders heeft het geen zin”
Zwart-witdenken. Het is goed of fout. Tussenopties bestaan niet. Dit maakt je wereld klein en je faalangst groot.

Bewustwording is de eerste stap.

Herken je deze gedachten bij jezelf?

Je bent niet je gedachten – je hebt gedachten.

Schrijf ze op.

Observeer wanneer ze komen en wat ze met je doen.

Gebruik vervolgens een van de volgende strategieën:

• Begrijp de saboteur — het is chemie én context
  Negatieve gedachten heeft iedereen.
  Maar bij ADHD (zowel bij mannen met ADHD als bij vrouwen met ADHD) kunnen ze sneller, harder en vaker opduiken — omdat je brein gevoeliger is voor prikkels, afwijzing (Rejection Sensitive Dysphoria) en onvoorspelbaarheid. Je systeem wil je beschermen tegen falen of ongemak, en dat doet het met één duidelijke boodschap: “Blijf maar waar je bent.” Onder een fMRI zie je dat zelfkritiek je amygdala activeert — het deel van je brein dat op gevaar reageert.
  Zelfcompassie? Die dempt dat signaal. Binnen een paar minuten.

• Zelfcompassie:
  Zeg tegen jezelf: "Ik begin gewoon. Wat eruit komt, is goed genoeg voor nu. Ik kan altijd verbeteren." Dit haalt de druk van het moment en maakt starten makkelijker.

• Kleine stapjes:
  Verdeel je taak in minischaaltjes. Begin niet met ‘boek schrijven’, maar met ‘schrijf 1 zin’. Zo maak je het behapbaar.

• Contact met je lijf:
  Gedachten kunnen zich vastzetten in je lijf. Simpele oefeningen zoals diep ademen, even rekken of iets fysieks doen helpen om weer te zakken in je lichaam en uit je hoofd te komen.

• Geef je brein ruimte:
  Blokkades zijn vaak het gevolg van overspanning, overprikkeling of een overactieve innerlijke criticus. Even wandelen, ademhalen of jezelf geruststellen helpt meer dan dwingen.

• Cognitieve herstructurering:
  Stel jezelf vragen als: “Waar blijkt dat uit?”, “Wat zou ik tegen een vriend zeggen die dit denkt?”, “Is er ook een andere verklaring?”

• Externaliseer je innerlijke criticus
  Geef die stem een naam. Maak er een typetje van: “Mevrouw Moet-Perfect” of “Oom Altijd-Gelijk”. Zodra hij of zij zich weer meldt, zeg je: “Thanks for sharing, Mevrouw Moet-Perfect, maar ik kies nu iets anders.” Humor = afstand. En afstand = ruimte voor keuze.

Allereerst: ik ken deze gevoelens.

Niet uit een boek, maar van binnenuit.

Ik heb zelf ADHD. Ik ken die torenhoge lat. De kritische stem.

De neiging om altijd maar door te willen, ook als je lijf en hoofd al lang op zijn.

Mildheid is niet vanzelfsprekend voor mij – het is iets wat ik heb moeten leren.

En dat heb ik niet van huis uit meegekregen.

Het is iets wat ik heb geleerd tijdens mijn opleiding tot vitaliteitskundige, inmiddels alweer tien jaar geleden. Die opleiding – en de jaren erna – hebben mij geleerd hoe je op een wetenschappelijk onderbouwde én mensgerichte manier omgaat met stress, emoties en zelfzorg.

Geen droge theorie, maar praktisch getoetst. En bovenal: toepasbaar in het echte leven.

Alles wat ik jou leer, pas ik zelf ook dagelijks toe.

En het mooie is: dit kun jij ook leren. Het kost tijd – en dat is helemaal oké.

Daarom heb ik verschillende trainingen ontwikkeld, zowel online als offline.

We zoeken samen naar wat bij jóu past. Wat jou helpt.

Overweldigd zijn betekent niet dat je zwak bent.

Het betekent dat je systeem jou iets wil vertellen.

Dat je vol zit. Dat je overloopt. Dat je een anker nodig hebt.

Niet om stil te blijven liggen, maar om weer op te kunnen staan.

De stappen die je vandaag gelezen hebt, zijn klein.

Maar ze zijn niet niks.

Erkennen. Begrijpen. Waarderen. Perspectief veranderen.

Je hoeft dit uiteraard niet alleen te dragen.

En je hoeft niet te wachten tot je “klaar” bent om hulp te vragen.

Je mag beginnen met één gedachte: “Ik hoef het niet meer alleen te doen.”

Dit blog heb je niet voor niks aangeklikt. Ik kan je de training "Doorbraak" aanbevelen. Hier ga je zeker aan de slag met de drie componenten die zorgen voor geluk of misère; gedachten, gevoel en gedrag. En weet je het nog niet zeker? Twijfel je of dit iets voor jou is? Dan nodig ik je uit voor een gratis match call. Gewoon even voelen of het klikt.