Hoe vertel je een duidelijk verhaal met ADHD?

Je hebt een verhaal. Je hebt veel meegemaakt, veel geleerd.

Misschien wil je inspireren, verbinden, of gewoon je ei kwijt.

Maar ergens tussen ‘dit moet ik echt delen’ en ‘ik ben mezelf alweer kwijt’ gaat het mis. Het voelt alsof je of te veel zegt, of juist niet raakt wat je bedoelt. Veel van mijn cliënten worstelen met ‘te veel (willen) zeggen’ – en leren dat minder juist méér is.

Volgens onderzoek van ADHD-expert Russell Barkley hebben mensen met ADHD vaak een associatieve denkwijze. Dit verklaart waarom verhalen soms afdwalen of overladen raken met details – niet omdat er geen focus is, maar omdat de focus snel verschuift.

In dit blog help ik je begrijpen waarom dit gebeurt – vooral als je een neuro divergent brein hebt – en hoe je vanuit rust en focus jouw verhaal wel kunt delen, op een manier die raakt en blijft hangen.
In het kort: Hoe vertel je als ADHD’er je verhaal zonder te ratelen?

ADHD maakt vertellen soms chaotisch: je denkt snel, voelt veel en wilt alles delen. Maar door te vertragen, te structureren en eerst bij jezelf in te checken, geef je je verhaal richting én impact. Zo raak je niet verdwaald, maar verbind je écht.

Je hoofd is sneller dan je mond, en dat voel je.

Voor je het weet ben je drie zijpaden verder en is de ander je kwijt – en jij jezelf ook een beetje. Bij ADHD speelt ook de neiging tot associatief denken, een vol hoofd en de drang om alles in één keer te vertellen. Het lijkt alsof je de kans moet grijpen, nu het moment er is, maar dat zorgt juist voor afstand, onduidelijkheid en soms zelfs frustratie.

En ja, het gebeurt ook dat je van de hak op de tak springt.

Niet omdat je niet weet wat je wilt zeggen, maar juist omdat je zo veel weet, voelt en ziet. Het ene idee roept het andere op, en voor je het weet ben je ver van je punt verwijderd. Voor de ander voelt het als chaos, voor jou als logica, maar ook logica mag geleid worden.

Wat hierin enorm helpt, is bewustzijn. Sta even stil bij waarom je iets wilt vertellen.

Is het omdat het op dat moment relevant is voor het gesprek, of omdat het jouw beloningscentrum afvuurt en het gewoon lekker voelt?

Wil je het delen om zelf te begrijpen wat je voelt?

Of is het echt van waarde voor de ander, op dat moment?

Even inchecken bij jezelf – is dit het juiste moment, heeft de ander ruimte, leidt het af of draagt het bij – helpt je enorm om te spreken vanuit verbinding in plaats van drang.

Meer hierover lees je in ADHD: discipline en stress en ADHD en stemmingswisselingen.

In gesprekken met collega’s kun je geneigd zijn je hele verhaal kwijt te willen over iets kleins, zoals de sleutels kwijt zijn. Toch kan dit juist leiden tot ongeduld of verwarring.

In relaties speelt het nog sterker: de ander kent jou goed, maar weet niet altijd wat er ín jou gebeurt. Door een verhaal te vertellen zonder te checken of het aankomt, kun je elkaar verliezen. Hoe je dit voorkomt lees je in de handleiding voor een relatie met iemand met ADHD.

Op het werk of in vergaderingen is het extra belangrijk om bewust te zijn van je timing en focus. Zeker wanneer emoties meespelen, kan een extra verhaal afleiden in plaats van bijdragen. Lees meer in zelfregulatie en leiderschap bij ADHD.

Vrouwen met ADHD hebben vaak de neiging om meer context en details te geven, vanuit een diep verlangen naar verbinding en erkenning.

Hoe dit zich uit lees je in vrouwen en ADHD.

Mannen zijn eerder geneigd zich terug te trekken of rationeler te communiceren, wat weer andere uitdagingen geeft. Meer daarover in mannen en ADHD.

En hoe is het bij stress?

Sommigen praten juist meer, anderen trekken zich terug.

In beide gevallen speelt het houden van overzicht en rust een rol.

Herken je jezelf in deze patronen?

Dan zijn ADHD en ballen hooghouden en ADHD en overweldiging bij ADHD waardevolle aanvullingen.

Vertellen is geen luxe, het is noodzaak. Het helpt ons onze plek in de wereld te vinden. Zeker als je jezelf vaak hebt moeten inhouden, aanpassen of bent overspoeld door meningen van anderen. Jouw verhaal delen is een vorm van zelfregie.

Maar zonder structuur wordt het een doolhof.

Als alles belangrijk voelt, hoe kies je dan wat je deelt?

En hoe weet je of het overkomt zoals jij het bedoelt?

Veel mensen met ADHD, HSP of hoogbegaafdheid worstelen hiermee.

Je leeft intens, denkt snel, voelt veel en weet ook veel.

Maar wat je ervaart in je hoofd, komt niet altijd zo binnen bij de ander.
Als je merkt dat je de neiging hebt om uit te wijden, doe dat dan eerst in jezelf.

Schrijf, spreek in, reflecteer.

Vertel alles wat je kwijt wilt, maar aan jezelf.

Dit hoeft niet maar het gaat wederom om de voorbereiding. En dan kies je wat je deelt.

Lang praten hoeft niet saai te zijn.

Integendeel: een goed opgebouwd verhaal kan lang duren en toch boeien.

De sleutel zit in structuur. Dat geeft niet alleen de ander houvast, maar ook jou.

Lang hoeft niet onsamenhangend te zijn.

Integendeel: een goed verhaal duurt zolang als het nodig is.

Gebruik bijvoorbeeld de elementen van een heldenverhaal:

• Missie: Wat wilde je bereiken of begrijpen?

• Held: Jij bent de hoofdpersoon.

• Hindernissen: Wat maakte het moeilijk?

• Mentor of inzicht: Wat hielp je verder?

• Wending: Wat veranderde?

• Moraal: Wat leerde je?

Elk verhaal heeft een begin, een midden en een einde.

Deze structuur werkt ook goed in gesprekken.

Belangrijk daarbij is je stemgebrek en de ademhaling.

Als laatste moet je ook leren hoe, jouw lichaamshouding, het toongebruik en de tempowisselingen jouw verhaal kracht kunnen bijzetten in jouw communicatie.

Meer over hoe het lijf en gevoel samenwerken bij ADHD lees je in ADHD en het lijf.

Daarnaast kan je deze principes ook gebruiken voor jouw verhaal.

• Eén centrale boodschap: Kies vooraf wat je wilt dat de ander onthoudt.

• Vertel met focus: Start met een moment dat iets losmaakt, niet met je geboorte.

• Check-in met je luisteraar: Vraag af en toe of je nog ‘te volgen’ bent. Verduidelijk indien nodig gebruik een ander perspectief.

En onthoud: een stilte laten vallen is ook onderdeel van je verhaal.

Je hoeft niet alles te vertellen.

En je hoeft ook niet te zwijgen. Jouw verhaal doet ertoe.

Jij doet ertoe. Vertragen en structureren helpt je om te verbinden in plaats van te verliezen. Het helpt je om ruimte te maken – voor jezelf en voor de ander.

Een gestructureerd verhaal hoeft niet vlak te zijn. Integendeel: het heldenverhaal – bekend uit storytelling en narrative coaching – helpt juist om intensiteit te kaderen. Door je verhaal te structureren rond missie, obstakel, inzicht en transformatie blijft het bij de luisteraar hangen én houd jij de lijn vast.